به گزارش خبرگزاری حوزه، مراسم گرامیداشت هفتمین سالگرد ارتحال حضرت آیت الله موسوی اردبیلی با موضوع «تربیت دینی» امروز با حضور شخصیت های حوزوی و دانشگاهی در دانشگاه مفید برگزار شد.
در این مراسم که همراه با قرائت پیام آیت الله العظمی سبحانی بود، دکتر علی اکبر صالحی عضو هیئت علمی دانشگاه شریف،دکتر سید مسعود موسوی رئیس دانشگاه مفید، دکتر فرشاد مومنی استاد دانشگاه علامه طباطبایی سخنرانی کردند.
حضرت آیت الله سبحانی در پیام خود به هفتمین سالگرد ارتحال آیت الله العظمی موسوی اردبیلی با اشاره به آیه شریف قال الله تعالی: {إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَٰنُ وُدًّا}. مضمون آیه‌ای است که بین عمل صالح و علاقه مردم به پدید آرندگان آنها حتمی است. بیان کردند: یعنی کسانیکه از روی ایمان، عمل صالح را انجام دهند اراده خلاق متعال بر این تعلّق گرفته است که مهر و محبت آنان را در دل مردم پدید آورند.
تاریخ نیز بهترین گواه بر این وحی الهی است. در میان میلیاردها بشر، پیامبران الهی مورد تکریم جامعه انسانی است. رسول گرامی و فرزندان معصوم :که صمیمی‌ترین اعمال صالح را انجام داده‌اند مورد علاقه پیروان آنها است. به دور نرویم، سازنده مسجد گوهر شاد یک بانوی غیر ایرانی است ولی مورد علاقه همگان است چون در کنار مرقد امام علی بن موسی الرضا :مسجدی ساخته است که زائران مرقد حضرت در آنجا نماز می‌گزارند. شاهد و گواه بر این ملازمه بیش از آن است که در اینجا بیان شود.
آیت الله جناب آقای حاج سید عبدالکریم اردبیلی پدید آرنده آثار ماندگار است که پیوسته جامعه از آن بهره می‌گیرند. چه آن موقع که در حوزه علمیه از مدرسین عالی مقدم بود و یا آنگاه که بنا به درخواست علمای اردبیل به زادگاه خویش بازگشت و برای مستمندان کارهای تولیدی ترتیب داد یا آنگاه که مصدر قضاوت قرار گرفت. علاوه بر مشاغل اداری آثار فقهی خوبی نظیر «فقه القضاء» به یادگار نهاد و دیگر آثار علمی ارزشمندی که برای همگان مفید و سودمند است.
امروز تکریم این عالم بزرگوار تکریم از علم و ارزش‌ها است. خداوند منان همگان را در این راه موفق بفرماید و بر حاضران در مجلس و پدید آرندگان این همایش سپاس مضاعف دارم.
رژیم صهیونیستی روی هیتلر و چنگیز و دیگران را سفید کرد
دکتر علی اکبر صالحی هم در این مراسم با اشاره جنایات رژیم صهیونیستی در غزه اظهار داشت: ما کنوانسیون های متعددی داریم از جمله کنوانسیون ۱۹۴۹ ژنو و پروتکل های آن، معاهدات و قوانین جنگی بعد از دو جنگ جهانی که تدوین شده و باید پیاده سازی شود اما موسسات بین المللی مانند سازمان ملل تا زمانی این معاهدات و کنوانسیون ها برای آنها مهم هستند که حافظ منافع قدرت ها باشند. همینکه نوبت به ضعفا می رسد این معاهدات و قوانین رنگ می بازد.
وی افزود: آزادی عملی که غرب به اسرائیل در ارتکاب جنایت غزه داده به دلیل شستن حس گناهی است که قبلا در دو جنگ جهانی قبلی ایجاد کرده بودند. اینقدر دست رژیم صهیونیستی را باز گذاشتند که روی هیتلر و چنگیز و دیگران را سفید کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه شریف به شخصیت آیت الله العظمی موسوی اردبیلی اشاره کرد و گفت: بدون تردید بسیاری از محققان تاریخ معاصر ایران و پژوهشگران سیر تحول انقلاب اسلامی در حوزه های مختلف علمی، اجتماعی و مدیریتی از نظرگاه خاص خود به کارنامه پربار آن عالم جلیل القدر خواهند پرداخت.
وی افزود: برای نمونه، فعالیت های ایشان در تشکیل و رشد فعالیت های جامعه روحانیت مبارز تهران، عضویت در شورای انقلاب با حکم امام خمینی (ره)، مشارکت فعال در تاسیس حزب جمهوری اسلامی، تصدی ریاست دیوان عالی کشور و نیز نگارش آثار ماندگار در ابواب مختلف فقهی و نیز پیرامون مباحث و موضوعات تفصیلی و اقتصادی می تواند مورد تحقیق و کنکاش پژوهشگران قرار گیرد.
استاد دانشگاه گفت: آیت الله موسوی اردبیلی بواسطه تلمذ و شاگردی در محضر اساتیدی چون امام راحل، آیت الله خویی، آیت الله سید محسن حکیم، آیت الله گلپایگانی و آیت الله سید احمد خوانساری همانند پیشینیان خود نسبت به وظیفه و مسئولیت های حساس مرجعیت شیعه به عنوان پناهگاه توده مردم و نیز طبقات مختلف اجتماعی آگاهی داشت.
صالحی بیان کرد: تاسیس دانشگاه مفید و ایجاد محیطی مناسب برای تعامل افکار و تضارب آراء با توجه به سنت اصیل مکتب تشیع مبنی بر دفاع از حریت و آزاداندیشی، بزرگترین خدمت آن مرجع عالیقدر به جامعه علمی و فرهنگی ایران و جهان تشیع و بیانگر فهم دقیق و عمیق آن عالم از مبدا و منشا تحولات علمی در جهان مدرن است.
وی با بیان اینکه آیت الله موسوی اردبیلی بین سنت و مدرنیته می خواهد جمع کند، گفت: او می خواهد از هرچیزی که خوب است کسب فیض کند چه آنچه در سنت است و چه آنچه در دنیای مدرن است.
استاد دانشگاه صنعتی شریف با تصریح به اینکه هرآنچه داریم از مکتب الهی است اظهار داشت: آن عالم دوراندیش از رهگذر درک عمیق سنت نبوی و علوی و نیز با عطف توجه به امکانات موجود در منظومه حقوق و مکتب تشیع در مسیر نوسازی سامانه قدرت سیاسی و ساختار حقوقی قدرت در ایران گام نهاد و نقشی ماندگار از خود به یادگار نهاد.
وی گفت: بخش قابل توجهی از آحاد مردم و نیز بخش کثیری از دانش آموختگان از درک اهمیت و نقش برجسته عالمان تراز اول دین در بسط تفکر و اندیشه و نیز مددرسانی به استقرار نهادهای نوین در ایران غافل بودند.
وی ادامه داد: در حال حاضر عمده علمای شیعه به رغم همه کج فهمی های اعمال شده طی قرون گذشته بیش از پیش به رسالت و وظیفه تاریخی خود در قبال دین اسلام و مذهب شیعه توجه دارند.
آیت الله العظمی موسوی اردبیلی یک کنشگر اجتماعی بود
دکتر سید مسعود موسوی نیز در این مراسم با بیان این که مرحوم آیت الله موسوی اردبیلی عالمی دینی بود که دارای وجوه شخصیتی متعددی بود گفت: ایشان در عین اینکه د از جهت علم و فضل جزو معدود انگشت شمار قرار می گرفت، یک کنشگر اجتماعی بود و از ابتدای طلبگی نسبت به مسائل اجتماعی احساس مسئولیت می کرد و نسبت به این مسائل تعهد داشت.
رئیس دانشگاه مفید افزود: جنبه دیگر شخصیت ایشان این بود که یک فعال سیاسی بود و نقش ایشان را در سال ها و دهه های قبل از انقلاب اسلامی و پس از آن به خوبی می بینیم. این جنبه از شخصیت ایشان بیشتر از جنبه های دیگر برای مردم شناخته شده است گرچه این قوی ترین جنبه شخصیت ایشان نبود.
وی جنبه دیگر شخصیت حضرت آیت الله موسوی اردبیلی را جنبه معلمی و آموزشگری هم به عنوان طلبه، هم به عنوان مدرس حوزه، هم به عنوان استاد در دانشگاه و هم معلم برای بچه ها برشمرد و گفت: مدارسی که ایشان تاسیس کرد یکی از تاثیرگذارترین مدارس در ۶۰ سال گذشته است.
رئیس دانشگاه مفید بیان کرد: پرورش و تربیت طلاب و انبوه کثیری از فضلایی که به حوزه های علمیه تقدیم شدند، نشان دهنده نقش تاثیرگذار ایشان در تربیت دینی است.
وی «مبلغ دینی» بودن را جنبه دیگر شخصیت حضرت آیت الله موسوی اردبیلی عنوان کرد و افزود: ایشان در کنار تاسیس مراکز دینی، به عنوان منبری تراز اول شناخته می شد. جمع این جهات در یک مرجع به نظر می آید که نادر است. در هر زمینه ای که مرحوم آیت الله موسوی اردبیلی وارد شده است جزو نوادر آن عرصه شناخته شده است.
آیت الله موسوی اردبیلی در گفتن «نمی دانم» خیلی شجاع، صادق و صریح بود
دکتر فرشاد مومنی استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این مراسم در سخنانی با بیان این که آیت الله موسوی اردبیلی عالمی بود که ادای عالم بودن در نمی آورد و در گفتن «نمی دانم» خیلی شجاع، صادق و صریح بود گفت: من شوق بی پایان ایشان را برای «دانستن» بی نظیر دیدم. فکر می کنم اگر از دریچه توسعه به این فرد نگاه کنیم، شاید بزرگترین ویژگی ایشان این بود که یک فهم عالمانه معطوف به آینده از علم داشت و به همین دلیل، منزلت همکاری و نقدپذیری نزد ایشان بسیار بالا بود.
وی افزود:آیت الله موسوی اردبیلی مانند همه کسانی که در تراز دین شناسان آگاه به اقتضائات زمانه طبقه بندی می شوند از وقوف روش شناختی به نقص انسان در اعلی درجه آگاهی داشت و این در سلوک فردی و جمعی ایشان منعکس بود.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: اینکه ایشان قائل به همکاری بود و آنچه را که نمی دانست، می پرسید، اینکه نسبت به همه انسان ها روادار بود.
وی با بیان اینکه تربیت دینی برای نجات جامعه بشری در جامعه ما به طور خاص و در جامعه جهانی به طور عام می تواند مورد توجه قرار گیرد، گفت: از دریچه توسعه وقتی به نظام مسلط آموزش حوزوی کشور نگاه می کنیم می بینیم مانند نظام مسلط اموزش های علمی از یک نقص خیلی بزرگ برخوردار است.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: متفکران بزرگ طبقه بندی های متفاوتی از گونه های دانایی بشر ارائه کردند. از جمله دانایی ها را به چهار گروه دانش چیستی، دانش چرایی، دانش کیستی و دانش چگونگی تقسیم می کنند.
وی افزود: اگر اندیشه علمی و دینی بخواهد اقدام به تمدن سازی کند، ضریب اهمیت دانش چگونگی به تنهایی براساس برآوردهای موجود، ۹ برابر گونه های دیگر است.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی عنوان کرد: مهمترین عامل این امتیاز و برجستگی و منحصر بفردشدن کسانی که در دوران بعد از جمهوری اسلامی به عنوان عالم دینی که فهم قاعده مند از اقتضائات زمانه دارند، این بود که خودشان خلاف مسیر عادی آموزشهایی که می دیدند روی منزلت دانش چگونگی متمرکز شدند.
وی افزود: اینکه می بینید بعد از پیروزی انقلاب اسلامی همه چشم ها به سمت امثال شهید بهشتی یا آیت الله موسوی اردبیلی معطوف می شود به دلیل آن است که اینها سطوحی از آمادگی ها در زمینه دانش چگونگی برای خود فراهم کرده بودند و می توانستند پاسخ های مقتضی زمانه به نیازهای تمدن سازی ایرانی ارائه کنند.
آیت الله اردبیلی معتقد به ایجاد زبان مشترک برای گفتگوی حوزویان و دانشگاهیان بودند
حجت الاسلام والمسلمین سعید رهایی استاد دانشگاه مفید نیز در این مراسم اظهار داشت: بدون تردید مرحوم آیت الله اردبیلی بهره مند از بهترین اساتید زمان خود بودند. ایشان در سطح از محضر اساتیدی چون آیت الله سید احمد خوانساری و آیت الله گلپایگانی بهره مند شدند و در فقه از محضر آیت الله سید محمد داماد و مرحوم آیت الله بروجردی بیشترین بهره را بردند و در محضر امام جهت تعلم اخلاق حاضر شدند. همیشه در موضع گیری های سیاسی خود قبل و پس از انقلاب همراه ایشان بودند.
وی گفت: مرحوم آیت الله اردبیلی از نظر فلسفی که کمتر از این دیدگاه شناخته شده است از بهترین اساتید فلسفه در نجف و قم بهره مند شدند. بهترین هم مباحثه ها را داشتند.
استاد دانشگاه مفید بیان داشت: مرحوم آیت الله موسوی اردبیلی بسیار خداترس بود. به مدت ۲۵ سال در خدمت ایشان بودم. بارها خدمت ایشان می رسیدم، تنها بود، در می زدم، وارد می شدم، می دیدم صورتشان غرق در اشک است به گونه ای که قبای ایشان خیس شده است. می پرسیدم مشکلی پیش آمده است؟ می گفت: خیر، پایان عمر من است. عمر خود را که می بینم، در مقابل نعمت های بیکران الهی شرمنده ام، می بینم به زودی محضر خدا می روم اما چیزی در دست ندارم. از ایشان پرسیدم چرا نسل شما از ما بهتر است؟ گفت: تقصیر ماست. ما از محضر اساتیدی بهره بردیم که هرکدام تمثل یکی از صفات عالیه انسانی بودند.
وی تواضع و حافظه قوی را ویژگی بارز مرحوم آیت الله موسوی اردبیلی دانست و گفت: ایشان بسیاری از طلاب را مخاطب خود قرار دادند و بسیاری از آنها در درس تفسیر ایشان شرکت می کردند. ایشان تا آخرین لحظات بحث فقهی می کردند.
وی گفت: مرحوم آیت الله اردبیلی با مردم بود، مخاطبانش مردم بودند، لذا در مساجد تلاش می کرد، روشنفکران را مخاطب قرار می داد. کانون توحید را ساخت و بسیاری از بزرگان معاصر و گذشته در آن سخنرانی کردند. ایشان معتقد به ایجاد زبان مشترک برای گفتگوی حوزویان و دانشگاهیان بودند.
